چرا رویکرد غربی‌ها درباره انتخابات مصر و سوریه متفاوت است؟

هر چه که از عمر تحولات منطقه می‌گذرد، جبهه‌بندی‌ها در حال تکامل است و میران رشد واقعی مردم‌سالاری در آن با وضوح بیشتری قابل‌مشاهده و ارزیابی است.

در هفته‌های اخیر در منطقه جنوب غرب آسیا و شمال آفریقا دو انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد که در یکی از آن‌ها مردم به انتخاب خویش رسیدند و در دیگری مردم را به یک انتخاب رساندند.

هم‌زمانی برگزاری دو انتخابات هر ناظری را به دریافت تفاوت‌هایی محسوس رهنمون می‌سازد و از پس آن تفاوت‌ها، پیش‌بینی آینده این نظام‌های سیاسی اندکی سهل‌الوصول خواهد شد.

دو کشور سوریه و مصر در حالی انتخابات ریاست جمهوری را برگزار کردند که این روزها آبشخور تحولاتی بس عظیم هستند و موفقیت یا شکست نظام‌های سیاسی حاکم بر این کشور تا حد زیادی به این انتخابات گره‌خورده است.

اما نکته قابل‌توجه اینجاست که تفاوت‌های آشکار در ابعاد مختلف برگزاری انتخابات در این دو کشور وجود داشت که در ذیل بدان اشاره خواهد شد.

شرایط برگزاری متفاوت

نخستین تفاوت فاحش در میان دو کشور به شرایط داخلی و بین‌المللی مصر و سوریه بازمی‌گردد؛ کشور سوریه طی سال‌های اخیر درگیر یک جنگ نیابتی بین‌المللی تمام‌عیار بوده است و این در حالی است که کشور مصر از ناحیه خارجی خطر قابل اشاره‌ای را احساس نمی‌کند که این موضوع می‌بایست بر روند برگزاری انتخابات در مصر تأثیری مثبت می‌گذاشت که البته چنین نشد و انتخاباتی درخور سرزمین نیل در مصر محقق نگردید.

اما دولت سوریه درنهایت فشارهای بین‌المللی انتخابات را برگزار کرد و درعین‌حال توانست به نتیجه‌ای جالب‌توجه دست یابد.

رقابت در سوریه و تک‌صدایی در مصر

دیگر تفاوت چشمگیر در این دو انتخابات ازاین‌قرار بود که فضای انتخابات در سوریه رقابت بیشتری را به خود دید و بشار اسد در مقابل دو مخالف جدی خود وارد کارزار انتخابات شد و این مهم را به اثبات رساند که هم چنان مخالفان وی دارای پایگاه اجتماعی قابل‌توجهی نیستند.

یکی از رقبای بشار اسد، «ماهر الحجار»(متولد 1968 در شهر حلب) دارای مدرک مطالعات عالی زبان‌شناسی از دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه حلب بود که در سال 1984 به عضویت حزب کمونیست سوریه درآمد و اکنون دبیر کل «حزب اراده مردمی» است و نظرات وی با دولت فعلی تناسب چندانی ندارد.

رقیب دیگر اسد، «حسان عبدالله النوری»(متولد 1960 در شهر دمشق) بود که اکنون رئیس حزب «ابتکار ملی برای تغییر» است که وی نیز ازجمله مخالفان و منتقدان حزب بعث به شمار می‌آید.

اما درنهایت امر بشار اسد (به‌عنوان کاندیدای حزب بعث جناح سوریه) با کسب 88 درصد آراء مجدداً به‌عنوان رئیس‌جمهور سوریه از سوی مردم برگزیده شد و درعین‌حال «حسان نوری»(کاندیدای حزب ابتکار ملی) با کسب 500?279 تنها 4?47? آراء و «ماهر حجار» (کاندیدای حزب اراده ملی) با 372?301 توانست 3?33? آراء، پایگاه اجتماعی نامطلوب خود را در برابر بشار اسد نشان دادند.

همه این موارد در حالی به وقوع پیوست که السیسی در مصر تنها یک رقیب داشت که آن‌هم نقشی جز «اسب تروآ» را ایفا نکرد و به اعتقاد بسیاری از ناظران و تحلیلگران سیاسی حمدین صباحی با توجه به رقابت نابرابر انتخابات ریاست جمهوری نمی‌بایست خود را نامزد می‌کرد. حتی بسیاری می‌گویند که نامزدی وی تنها تنور را به سود السیسی گرم می‌کرد و به وجهه صباحی ضربه زد و بسیاری از جریان‌های سیاسی از صباحی خواستند که از نامزدی در انتخابات منصرف شود اما او قاطعانه رد کرد.

مشارکت مردم سوریه و سرخوردگی مصریان

باوجود آنکه مردم سوریه بیش از 3 سال است که با جنگ و بحران بیرون ساخته دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اما با شرکت گسترده در انتخابات ریاست جمهوری، حمایت خود را از مقاومت بشار اسد نشان دادند و بر اساس آمارها میزان مشارکت مردمی در سوریه بیش از 73 درصد رسید.

سوری‌های خارج از کشور نیز پای صندوق‌های رأی رفتند و گزارش‌های رسانه‌ای از حضور سوری‌ها در حوزه‌های رأی‌گیری در لبنان و اردن که بیشترین تعداد اتباع سوری در خارج از این کشور را نیز دارند، همه محافل سیاسی و رسانه‌ای منطقه را شوکه کرد.

استقبال از این انتخابات که در 43 سفارتخانه این کشور برگزار شد به حدی بود که حتی خود مسئولان صندوق‌ها باور نداشتند و میزان مشارکت سوری‌های خارج از کشور در انتخابات ریاست جمهوری 95 درصد اعلام شد.

اما در مصر انقلابی اوضاع به‌گونه‌ای دیگر پیش رفت و موسسه دیدبان حقوق و آزادی‌ها در کشورهای عربی با صدور اطلاعیه ضمن انتقاد از برگزاری غیر شفاف انتخابات در مصر نسبت رأی‌دهندگان حقیقی در انتخابات اخیر ریاست جمهوری مصر را نزدیک به 12 درصد اعلام کرد. این در حالی است که برگزارکنندگان انتخابات ریاست جمهوری اخیر مصر با توجه به تحریم این انتخابات از سوی برخی از جریان‌ها همچون جوانان جنبش 6 آوریل و اخوان المسلمین میزان مشارکت را بالای 45 درصد عنوان کرده‌اند.

این موسسه در اثبات ادعای خود نوشت:

«این گزارش بر اساس فعالیت مستمر یک گروه کاری مستقر در همه استان‌های مصر و در بین ناظران انتخاباتی و معتمدان محلی تهیه و منتشرشده است. موسسه دیده‌بان حقوق و آزادی‌ها با توصیف انتخابات اخیر ریاست جمهوری مصر به «نمایش‌نامه طنز» نوشت که اتهامات بین‌المللی و داخلی زیادی در خصوص عدم شفافیت روند برگزاری انتخابات و عدم صداقت نتایج آن صورت گرفته است.»

این آمار را علاوه بر سایت موسسه یادشده سایت های وابسته به جنبش جوانان 6 آوریل و سایت‌های هوادار جنبش اخوان المسلمین نیز منتشر کردند.

برخورد متناقض غربی‌ها

 باوجود موارد یادشده، بازهم غربی‌ها به آرای مردمی در سوریه هیچ توجهی نکردند و افرادی چون سخنگوی کاخ سفید، کاترین اشتون و مارک سیموندز (از مسئولان وزارت خارجه انگلیس) نتیجه انتخابات سوریه را «نامشروع!» خواندند و حتی این نتیجه را «تأسف‌بار» و مانعی برای حل دموکراتیک بحران سوریه خواندند.

بی‌اعتبار خواندن انتخابات در سوریه در حالی بود که رئیس مجلس سوریه از مجالس سیزده کشور خواسته بود ناظرانی را به سوریه بفرستند و بدین ترتیب هیئت‌های پارلمانی ایران، روسیه، لبنان و ونزوئلا از کشورهای خود به سوریه سفر کردند.

اما ژنرال السیسی بدون هیچ نظارت بین‌المللی، ریاست جمهوری سرزمین فراعنه را تصاحب کرد تا این کشور با زور گلوله از نیمه‌راه دموکراسی بازگردد.

همه این موارد نشان از آن دارد که دولت حاکم بر سوریه (علی‌رغم همه فشارهای خارجی) بسیار مقاوم‌تر از گذشته به کار خود ادامه خواهد داد و این در حالی است که نتایج انتخابات مصر، روزهای سختی را برای وزیر پیشین دفاع نوید می‌دهد.

منبع: فرهنگ نیوز